Sman Business Value Blog

Bedrijfswaardering in tijden van corona

Met regelmaat krijgen wij de vraag wat het effect van de corona-uitbraak is op de waarde van bedrijven. Daar valt veel over te zeggen, maar een eenduidig antwoord is er nog niet. Los daarvan is het antwoord sterk afhankelijk van de situatie per onderneming.

Voor het bepalen van de ondernemingswaarde kijken wij naar de verwachte kasstroom, naar bedrijfsrisico’s en naar de uitgangspositie per de peildatum van die waardering. Een waardering met de peildatum van bijvoorbeeld 1 januari 2020 zal zich in beginsel richten naar al hetgeen op die peildatum tot de uitgangspunten en verwachtingen gerekend moet worden. De vooruitzichten per peildatum zijn leidend voor de prognose van de kasstroom. En de risicoperceptie en vermogenskosten zullen op een daarmee consistente wijze moeten worden vastgesteld. Een ‘black swan’ als de coronacrisis was op dat moment niet concreet voorzienbaar. Dat zich crises kunnen voordoen, maakt in het algemeen deel uit van generieke economische en bedrijfsspecifieke omgevingsfactoren. In zoverre deze risico’s niet door diversificatie zijn te beperken, zijn deze in te prijzen in de vermogenskosten per peildatum voor de concrete onderneming.

Kennis achteraf over ontwikkelingen die per waarderingsdatum niet voorzien waren, dient voor een bedrijfswaardering geen rol te spelen. Zelfs al zou de onderneming inmiddels ten onder gegaan zijn, dan nog geldt dat per die historische peildatum sprake is van een bepaalde waarde.

Het wordt anders wanneer de waardering ‘actueel’ moet zijn. Indien diezelfde onderneming gewaardeerd moet worden per heden, nu de ‘black swan’ (*) daadwerkelijk is verschenen, dan wordt de situatie complexer. Voor veel ondernemingen zijn de ondernemingsplannen en vooruitzichten die golden aan het begin van het jaar nu niet meer actueel.

Sectoren

Voor de toeristische sector, met een plotselinge stop in de actuele bezetting en met annuleringen in de toekomstige omzet, is er veel veranderd. Voor bijvoorbeeld de leveranciers aan Europese autofabrieken is ook sprake van een acuut probleem. Zij werden eerder al geconfronteerd met een leveringsstop van onderdelen uit China en vervolgens ondervonden zij hoe, na het inzakken van de vraag, de autoproductie afnam.
De vraag is in welke mate kosten kunnen worden teruggebracht, en hoe overheidsregelingen voorzien in een overbrugging. Verder zal ‘vet op de botten’, in de vorm van een stevige vermogenspositie en voldoende beschikbare liquiditeit voor sommige bedrijven de kurk zijn die ze drijvende houdt. Vanuit waarderingsperspectief is het uiteraard de uitdaging om te midden van deze acute onzekerheden voor de middellange en langere termijn toch de juiste uitgangspunten te vinden.

Overigens zijn er ook bedrijfssectoren die het goed doen nu. Niet alleen de fabrikanten van mondkapjes en toiletpapier hebben hun omzet zien stijgen. Ook voor supermarkten, e-commerce en cloud based services zijn het vooralsnog goede tijden.

Schadeverzekeraars (autoverzekeringen) zien door de afname van het verkeer het aantal schadeclaims teruglopen. Dat is op korte termijn gunstig, maar de ervaring van de vorige economische crisis leert dat in deze markt bij economische tegenwind sterke prijsconcurrentie gaat optreden.

Impact op waarderingsvraagstukken

De impact van het coronavirus op waarderingsvraagstukken is ook afhankelijk van de achtergrond van de waarderingsopdracht. Bij een waardering ten behoeve van een echtscheiding is het de vraag of de huwelijkspartners nog ‘lotsverbonden’ zijn in de neergang na het uitbreken van de crisis, of dat er een harde peildatum heeft te gelden voor de vaststelling van het te verdelen huwelijkse vermogen.

Voor schenkingen, of het in familieverband al dan niet onder de BOR (bedrijfsopvolgingsregeling) fiscaal gefaciliteerd overdragen van ondernemingen, geldt dat de actuele waarde van het overgedragen vermogen momenteel in veel gevallen lager zal zijn dan eind 2019, met een lagere belastingafdracht tot gevolg.

De beurs en multiples

Na een plots ineenzakken van de beurskoersen in maart 2020, zijn in de loop van het tweede kwartaal in de meeste economische sectoren de koersen al weer opgelopen tot de niveaus die in 2019 gezien zijn. Desalniettemin zijn alom de winstverwachtingen op korte termijn teruggelopen. De trend op de beurzen zien wij zich echter niet voordoen binnen het MKB. Voor veel sectoren geldt dat toegenomen onzekerheden en lagere bedrijfsresultaten zich vertalen in lagere waarderingen.

Indien u wilt overleggen over uw waarderingsvraagstuk, dan zijn wij graag bereid tot een oriënterend overleg.

(*) Over de black swan

De ‘black swan’ verwijst naar het boek ‘The Black Swan: The impact of the Highly Improbable’ van Nassim Taleb. De zwarte zwaan staat daarin voor onvoorspelbare gebeurtenissen (outliers) die een enorme impact hebben. Gebeurtenissen die niemand van tevoren heeft zien aankomen of heeft voorspeld.

De term is ontleend aan de historische expeditie onder leiding van Willem de Vlamingh. Hij ontdekte in 1696 als eerste Europeaan zwarte zwanen aan de Zwanenrivier nabij het hedendaagse Perth. Tot dan toe stonden zwarte zwanen in Europa bekend als voorbeeld van iets wat niet bestond, de ontdekking kreeg daarom spreekwoordelijke betekenis.

Taleb betoogt dat zwarte zwanen in toenemende mate de geschiedenis  bepalen door de toenemende complexiteit van de samenleving . Desondanks wordt de factor toeval veelal ontkend en worden voorspellingen gedaan aan de hand van bestaande patronen.

Taleb stelt voor om niet te proberen om zwarte zwanen te voorspellen, maar om een bepaalde mate van robuustheid in te bouwen om de negatieve gebeurtenissen te ondervangen en de positieve te benutten. De paradox is dat in de huidige economische wetenschap het vroegtijdig opsporen van zwarte zwanen als het summum van risicobeheersing wordt gezien.

Geschreven door Arjen Sparrius

Indien u meer informatie wilt over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Arjen Sparrius. Hij is bereikbaar via e-mail en +31 (0)20 3338630.

Arjen Sparrius (1962) studeerde bedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven. In 2005 werd hij Register Valuator. Als partner bij Sman Business Value is hij regelmatig betrokken bij waarderingsvraagstukken en bedrijfsovernames.
Meer over Arjen Sparrius >