Sman Business Value Blog

Lessen uit het faillissement van Econcern

Het belang van goede waarderingsrapporten

Op 12 juni 2009 is Econcern failliet gegaan, met in haar kielzog een reeks van dochtervennootschappen. Faillissementen waarin schuldeisers een bedrag van circa € 1 miljard aan vorderingen hebben ingediend, en voorafgaand waaraan aandeelhouders circa € 250 miljoen aan kapitaal hebben ingebracht. Een aanzienlijke schade voor schuldeisers en aandeelhouders moet worden verwacht, omdat tot op heden amper € 100 miljoen aan actief gerealiseerd is.

Wat het faillissement bijzonder maakt is niet alleen de omvang. Curatoren zijn van mening dat de bestuurders en commissarissen van Econcern hun taak onbehoorlijk hebben vervuld en daarmee aansprakelijk te houden zijn voor het tekort in het faillissement.

Terwijl curatoren onderzoeken of een minnelijke regeling tot de mogelijkheden behoort, hebben zij aangekondigd tot dagvaarding te zullen overgaan indien een dergelijke regeling met voormalig bestuurders niet mogelijk blijkt.

Ook accountantskantoor PwC is inmiddels door de curatoren aansprakelijk gesteld, en wel voor de schade van de boedel als gevolg van het ten onrechte goedkeuren van de jaarrekeningen van Econcern over 2006 en 2007. De Accountantskamer heeft in een tuchtzaak tegen de betrokken accountants een maand schorsing opgelegd, hetgeen de curatoren vermoedelijk steunt in hun poging tot een minnelijke regeling te komen omtrent een schadevergoeding door PwC. Tegen de uitspraak van de Accountantskamer zijn beide partijen in hoger beroep gegaan.

Sman Business Value is op dit moment niet bij deze zaak betrokken. Wij kunnen derhalve alleen speculeren over de vraag hoe hoog de redelijkerwijs te eisen schadevergoeding zou moeten worden. In de verslaglegging van de curatoren wordt gesteld dat Econcern ultimo 2007 al niet meer voldeed aan de geëiste ratio’s van het bankenconsortium. Echter, door incorrecte cijfers te blijven rapporteren en door ‘tegen beter weten in véél te optimistische prognoses’ in het business plan op te nemen, is het bestuur erin geslaagd na die datum nog voor circa € 240 miljoen extra kapitaal aan te trekken.

Tevoren uitonderhandeld

In het ontstaan van de (mogelijke) aansprakelijkheid lijken overigens een tweetal waarderingsrapporten een centrale rol te spelen. In 2007 hebben Econcern en Solon (een Duits beursgenoteerd concern) hun respectievelijke deelbelangen in Silpro en BCE willen ruilen en inbrengen in een gezamenlijke vennootschap Sol Holding AG. Naar de curatoren stellen, was de ruilverhouding al ruim tevoren uitonderhandeld, en kreeg een tweetal Duitse accountantsbureaus de opdracht waarderingsrapporten op te stellen die precies zouden uitkomen op de tevoren bepaalde waardeverhouding. Door de ondernemingen in kwestie aangedragen prognoses waren daarbij behulpzaam. Vervolgens is in Econcern’s door PwC goedgekeurde jaarrekening over 2007 op basis van voornoemde ruiltransactie een ‘boekwinst’ van € 37,5 miljoen ontstaan, alsmede een ‘ongerealiseerde waardestijging’ van € 40,5 miljoen.

Ons wijst dit verhaal erop dat bij het waarderen van ondernemingen uiteraard een kritische houding vereist is. Daarenboven is het van belang dat in het rapport vermeld wordt wat het doel van de waardering is. Zonder de hierboven bedoelde Duitse waardeerders vrij te willen pleiten, kunnen er legitieme situaties zijn waarin een cliënt vraagt om bijvoorbeeld de waarde van een specifiek businessplan door te rekenen, of waarin hij bijvoorbeeld wil weten wat onder een aantal specifieke aannames de potentiële waarde van een onderneming is. En een waardering die een liquidatie of fusie veronderstelt, is wezenlijk anders dan de waardering van een onderneming bedoeld voor bijvoorbeeld de vereffening van huwelijksvermogen. Het is dan ook van belang om het doel van een waardering goed te omschrijven in het rapport om ‘misverstanden’ te vermijden.

Terwijl vele partijen zijn gedupeerd rondom het voormalige Econcern is het niet eenvoudig om een goede en juridisch overtuigende analyse te maken van oorzaken, gevolgen en daaraan toe te rekenen schade. Als bureau dat actief is op het vlak van zowel bedrijfswaardering als economische schadebepaling, blijven wij met professionele belangstelling deze zaak volgen.

Geschreven door Arjen Sparrius

Indien u meer informatie wilt over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Arjen Sparrius. Hij is bereikbaar via e-mail en +31 (0)20 3338630.

Arjen Sparrius (1962) studeerde bedrijfskunde aan de Technische Universiteit Eindhoven. In 2005 werd hij Register Valuator. Als partner bij Sman Business Value is hij regelmatig betrokken bij waarderingsvraagstukken en bedrijfsovernames.
Meer over Arjen Sparrius >