Sman Business Value Blog

Kredietopzegging en schade

Door kredietopzegging door de bank kan een onderneming in de problemen raken. Onder bepaalde omstandigheden kan zo’n opzegging onrechtmatig zijn en leiden tot schade.

Als na kredietopzegging geen vervangende financiering beschikbaar komt, treedt mogelijk een faillissement op. Eigenaren /aandeelhouders lijden dan schade. De vraag is of ook zonder opzegging een faillissement onafwendbaar zou zijn geweest. Is dat het geval, dan wordt een faillissement in feite alleen bespoedigd door de opzegging. Anders ligt het wanneer de opzegging oorzaak is van een faillissement dat anders niet was opgetreden. Vaak is er geen duidelijk onderscheid te maken tussen beide situaties, maar denken bank en ondernemer verschillend over de situatie en de toekomstige ontwikkelingen. En in dat geval beslist de bank…

De belangen van bank en kredietnemer lopen niet altijd parallel. Als de situatie verslechtert, kiest de bank primair voor zekerstelling van het eigen belang, en is opzegging/uitwinning van zekerheden een optie die steeds nadrukkelijk in beeld is. Vaak vindt in het zicht van zwaar weer overdracht plaats van de kredietrelatie aan de afdeling ‘Bijzonder Beheer’.

Volgens de algemene voorwaarden van (alle) banken is de opzegging steeds rechtmatig mogelijk, als aan een aantal basisvereisten wordt voldaan. Er bestaat een zekere zorgplicht aan de kant van de bank. Als deze niet wordt nageleefd, handelt de bank mogelijk onrechtmatig. Uit onrechtmatig handelen kan aansprakelijkheid volgen voor de toerekenbare schade. Deze schade kan variëren van ‘beredderingskosten’ om bijvoorbeeld op zeer korte termijn een nieuwe financiering te verkrijgen of ‘kroonjuwelen’ tegen een te lage prijs te moeten afstoten, tot faillissement, waarbij de gehele onderneming teloor gaat. Ook als geen faillissement intreedt, maar de opzegging toch publiek wordt (bijvoorbeeld doordat de bank debiteuren aanschrijft met betalingsinstructies), is vaak sprake van imago- of reputatieschade. Afnemers en toeleveranciers kunnen worden afgeschrikt en hun commerciële relatie beëindigen of alleen tegen zwaardere condities voortzetten (bijvoorbeeld vooruitbetaling van leveringen). Personeel kan vertrekken. De situatie heeft raakvlakken met wat in de literatuur wel wordt aangeduid als ‘financial distress’, en er zijn meerdere onderzoeken die de gevolgen daarvan beschrijven en kwantificeren.

Recent onderzoek door de autoriteit Financiële Markten (‘Rapportage Bijzonder Beheer’, 26 maart 2015) toont gelukkig aan dat banken zich in de regel aan de ‘zorgplicht’ houden. De aanbevelingen van deze studie richten zich vooral op verbetering van de communicatie, die al in de fase van overgang naar ‘Bijzonder Beheer’ tekort zou schieten.

Tijdens de economische tegenwind van de afgelopen jaren hebben veel ondernemingen het moeilijk gekregen. Kredietopzegging door banken leidt dan vrijwel altijd tot grote problemen, of zelfs tot faillissement, maar is lang niet altijd onrechtmatig. Als onrechtmatigheid wel vaststaat, dan moet de daaruit voortvloeiende schade worden vastgesteld. Momenteel is bij ons bureau een casus onderhanden waarin inmiddels in de gerechtelijke uitspraak vastligt dat door de bank onrechtmatig is gehandeld. Thans moet schade worden bepaald.

Ons bureau is in een onverhoopt geval ook u van dienst. Uiteraard zijn wij eveneens bereid u in een verkennende fase bij te staan, bijvoorbeeld met een inventarisatie van schadegevolgen en een indicatie van de financiële consequenties.

Geschreven door Peter Hoiting

Indien u meer informatie wilt over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Peter Hoiting. Hij is bereikbaar via e-mail en +31 (0)20 3338630.

Peter Hoiting (1953) is Register Accountant en Register Valuator en was sinds 2005 tot en met oktober 2021 partner bij Sman Business Value. Na zijn uittreden uit de maatschap blijft hij werkzaam als adviseur ten behoeve van Sman Business Value.
Meer over Peter Hoiting >