Sman Business Value Blog

Invloed van geopolitieke crisis op aandelenrendementen

Op 24 februari 2022 begon de Russische invasie van Oekraïne. Wat is de invloed hiervan op waardering van ondernemingen? En wat kan de historie van geopolitieke crises ons leren?

Covid

Het bedrijfsleven kampt sinds 2020 met de gevolgen van de Covid-pandemie. Die gevolgen hebben zich geuit in langdurige vraaguitval en sluitingen in sommige sectoren van de economie, zoals de horeca, evenementenbranche, kunst & cultuur en toerisme. Weer andere sectoren hebben last van verstoringen in de logistieke ketens met als gevolg sterk opgelopen transportkosten en beperkte beschikbaarheid van onderdelen. Ook de overheid ervaart consequenties in de vorm van verstrekte subsidies, uitgaven aan bestrijding van de pandemie, resulterend in een opgelopen begrotingstekort. Mogelijk zal dit in de nabije toekomst leiden tot een verhoogde belastingdruk voor particulieren en/of bedrijven.

Onderzoek[1] toont aan dat een natuurtechnologische ramp, zoals een aardbeving, vulkaanuitbarsting of tsunami, doorgaans een beperkte invloed heeft op aandelenrendementen en risicopremies. Oorzaken hiervoor zijn:

• Natuurtechnologische rampen, ook de grootschalige, treffen doorgaans enkel de directe omgeving en een klein deel van de bevolking.
• De tijdsduur van rampen is kort en de kans op escalatie of herhaling is klein.
• De verwachting van herstel is relatief zeker en het verzekeringssysteem in industriële economieën is goed ontwikkeld.

Ook de Covid-pandemie is een ‘natuurtechnologische’ ramp, echter op een ongekend wereldwijde schaal en met een langdurig karakter. De gevolgen daarvan zijn dan ook ernstig en tot op de dag van vandaag voelbaar.

Oekraïne

Een ongeluk komt zelden alleen. Tijdens het langverwachte ‘uitfaseren’ van de Covid-pandemie, viel Rusland op 24 februari 2022 Oekraïne binnen. De inval is een geopolitieke crisis van formaat.

In tegenstelling tot natuurtechnologische rampen, hangen geopolitieke crises samen met conflicten tussen landen. Deze conflicten variëren van sancties en protectionistische maatregelen tot regelrechte oorlogen en terroristische aanslagen.

De ervaring leert dat de invloed van geopolitieke crises op risicopremies en aandelenrendementen doorgaans relatief beperkt is, en bovendien van korte duur. In onderstaande tabel[2] zijn geopolitieke crises van de afgelopen 80 jaar in kaart gebracht, alsmede de invloed daarvan op de S&P 500 (aandelen)index. Het overzicht toont aan dat het gemiddelde negatieve effect op de beursindex beperkt is (-4,8%). Voorts blijkt dat het gemiddeld ongeveer 21 dagen duurt voordat de effectenbeurzen een bodem vinden, en dat het herstel in totaal circa 45 dagen vergt. Dit betreft uiteraard gemiddelden, en uit het overzicht blijkt dat er zich ook crises hebben voorgedaan met een veel zwaardere financiële impact.

Wij vermoeden dat de effecten van de invasie van Oekraïne wel eens ernstiger kunnen zijn dan het gemiddelde effect uit voorgaand overzicht lijkt te indiceren. Veel van de in de tabel aangeduide crises hadden geen of relatief beperkte uitstraling buiten de directe regio, laat staan een grootschalig economisch effect.

Hoge energieprijzen

Dit ligt anders voor de invasie door Rusland en de ingestelde sancties. Naast het leed en de verwoestingen in de oorlogsgebieden, resulteert de inval van Rusland in sterk opgelopen prijzen voor olie, gas en overige grondstoffen, met nadelige uitstralingseffecten van oplopende inflatie. Omdat olie en gas een relatief groot deel uitmaken van de Nederlandse energiemix kan de Nederlandse economie relatief veel schade ondervinden van de hoge energieprijzen.[3] Voorts dreigt de voedselvoorziening vanuit Oekraïne, de graanschuur van Europa, in het geding te komen. Overheden voelen de pijn in de vorm van compensatie aan burgers en het bedrijfsleven voor gestegen brandstofkosten, en toenemende defensie-uitgaven. Naar onze mening biedt het bovenstaande historische overzicht van de economische impact van geopolitieke crises, dan ook maar een beperkt houvast bij de huidige Oekraïne-crisis. Positief is wel dat de samenwerking binnen de EU, en tussen Europa, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten door de crisis sterk is verbeterd. Hopelijk draagt deze eenheid bij tot het op korte termijn vinden van een diplomatieke oplossing.

[1] Tam NguyenHuu, The impacts of rare disasters on asset returns and risk premiums in advanced economies, 2021.

[2] Bron: LPL Research

[3] DNB, 17 maart 2022.

Geschreven door Guido Rooijackers

Indien u meer informatie wilt over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Guido Rooijackers. Hij is bereikbaar via e-mail en +31 (0)20 3338630.

Guido Rooijackers (1970) is financiële bedrijfseconoom, register controller en register valuator. Guido Rooijackers treedt veelvuldig op als (gerechtelijk) deskundige op het gebied van ondernemingswaardering en economische schadebepaling, onder andere voor de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam.
Meer over Guido Rooijackers >