Sman Business Value Blog

Gecombineerde deskundigheid bij geschilbeslechting door Ondernemingskamer

Geschillen tussen aandeelhouders kunnen een grote impact hebben op de bedrijfsvoering in een onderneming. Daarbij kan een patstelling ontstaan in de besluitvorming. Als een dergelijke situatie niet snel wordt opgelost, dan kan mogelijk zelfs de continuïteit van de onderneming in gevaar komen.

Enquêteprocedure

Een veel gebruikte route naar beslechting van dergelijke geschillen voert via de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam. Door het voeren van de zogenaamde ‘enquêteprocedure’ kan de Ondernemingskamer verzocht worden een onderzoek te gelasten naar het beleid en de gang van zaken van de vennootschap. Een dergelijk verzoek wordt alleen toegewezen wanneer er gegronde redenen zijn om aan een juist beleid te twijfelen.

In een enquêteprocedure staat het belang van de onderneming en haar voortbestaan voorop. De procedure richt zich op het herstel van gezonde verhoudingen, sanering, en de eventuele vaststelling van wanbeleid (ofwel: wie heeft schuld aan de ontstane crisissituatie?). Dit kan een langdurig traject zijn.

Alternatieve geschilbeslechting

In de praktijk komt het doorgaans niet zover dat een enquêteprocedure helemaal doorlopen wordt. De procedure is immers vaak een middel om een snelle oplossing voor het geschil te forceren. Die oplossing kan gelegen zijn in het uit elkaar gaan van de aandeelhouders in de onderneming. Ter zitting kan de Ondernemingskamer deze oplossing als optie met partijen bespreken.

Bindend advies

Partijen zijn echter veelal niet meer ‘on speaking terms’ en worden het doorgaans onderling niet eens over de prijs van de over te dragen aandelen. In die situaties kunnen partijen overeenkomen dat de prijs van deze aandelen bij wijze van bindend advies wordt vastgesteld door een onafhankelijke en door de Ondernemingskamer te benoemen waarderingsdeskundige.

Partners van ons bureau treden in deze situaties regelmatig op als bindend adviseur, door de Ondernemingskamer voorgedragen.. Daarmee zijn partijen verzekerd van een spoedige en finale afwikkeling van het geschil.

Juridische geschilpunten

In de praktijk lenen niet alle geschillen zich voor afwikkeling via een bindend advies van een waarderingsdeskundige. Dat is met name het geval indien er ook juridische kwesties aan de orde zijn. Hierbij kan gedacht worden aan geschillen omtrent de vaststelling van managementvergoedingen of andere overeenkomsten aangegaan door de te waarderen vennootschap met entiteiten die aan aandeelhouders verbonden zijn. Ook kan sprake zijn van geschillen omtrent de uitleg van een non-concurrentie of non-relatiebeding, of de handelwijze van een van de aandeelhouders. Dergelijke juridische geschilpunten kunnen van wezenlijke invloed zijn op de waardebepaling van de aandelen.

Oplossing: gecombineerde deskundigheid

Idealiter worden partijen het onderling eens over de betreffende juridische geschilpunten en leggen zij de uitkomst daarvan vast in een vaststellingsovereenkomst. Deze bepaalt de uitgangspositie voor het waarderingstraject en vormt daarmee een onderdeel van het ‘spoorboekje’ voor de waarderingsdeskundige.

Maar wat te doen als partijen het niet eens worden over juridische geschilpunten? Dit blokkeert alsdan een bindend advies voor de prijsbepaling van de aandelen.

Als oplossing kan het bindend advies, uiteraard slechts indien beide partijen daarmee instemmen, worden uitgebreid naar een oordeel over de juridische geschilpunten. In die situaties wordt door de Ondernemingskamer een multidisciplinair team benoemd. Dit team bestaat niet alleen uit een waarderingsdeskundige, maar tevens uit een bindend adviseur (een jurist) die als taak heeft een bindend advies te geven over juridische geschilpunten. In de vaststellingsovereenkomst (doorgaans verwoord in het proces verbaal van de terechtzitting) wordt dan overeengekomen dat de waarderingsdeskundige bij de waardebepaling en prijsvaststelling van de aandelen uit dient te gaan van het bindend advies omtrent de juridische geschilpunten.

Ervaringen

Afgelopen periode zijn partners van ons bureau in een drietal bindend-adviestrajecten door de Ondernemingskamer als onafhankelijk waarderingsdeskundige benoemd, gezamenlijk met een bindend adviseur voor de juridische geschilpunten. Het is een vorm van multidisciplinaire geschilbeslechting die voor de Ondernemingskamer relatief nieuw is. De eerste ervaringen daarmee worden nu opgedaan.

Wij zien in de praktijk verschillende varianten ontstaan. Zo zijn wij in één van deze casussen, in overleg met partijen, gedurende het gehele traject als waarderingsdeskundige gezamenlijk opgetrokken met de (juridisch) bindend adviseur. De informatievoorziening door partijen en de met hen gevoerde besprekingen vonden gezamenlijk plaats. Dit heeft voor partijen als voordeel dat zij hun casus slechts éénmaal hoeven toe te lichten, en dat schriftelijke documentatie ook slechts één keer hoeft te worden verstrekt. Het oordeel omtrent de juridische geschilpunten werd hierbij geïntegreerd in de waarderingsrapportage.

In een andere casus was sprake van een meer volgtijdelijk traject. Daarbij werd door de adviseur eerst een bindend advies gegeven omtrent de juridische geschilpunten. Deze geschilpunten vormden in die casus onderwerpen van een reeds lopende juridische procedure die ter zitting werd ingetrokken om de kwestie via bindend advies te beslechten. Dit bindend (deel)adviestraject vormde een aparte procedure met hoor en wederhoor, zonder aanwezigheid van de waarderingsdeskundige. Het hierin gegeven bindend advies van de jurist werd vervolgens het startpunt voor het (eveneens bindend adviserende) waarderingstraject.

Conclusies

Benoemingen door de Ondernemingskamer van bindend adviseurs in de vorm van multidisciplinaire teams vinden in toenemende mate plaats. Deze vorm van geschilbeslechting is interessant en biedt uitkomst in situaties waarin aandeelhouders niet alleen van mening verschillen over de waarde van een over te dragen aandelenpakket, maar waarbij tevens sprake is van juridische kwesties die van invloed zijn op de waardering. Het verdient aanbeveling dat partijen zich, in de voorbereiding op een zitting bij de Ondernemingskamer, beraden over de praktische invulling van een dergelijk traject en ter zitting hun wensen daaromtrent kenbaar maken. Er zijn verschillende varianten denkbaar en maatwerk is mogelijk. Uiteraard zijn wij graag bereid om onze ervaringen op dit gebied met u te delen.

Geschreven door Guido Rooijackers

Indien u meer informatie wilt over dit onderwerp, kunt u contact opnemen met Guido Rooijackers. Hij is bereikbaar via e-mail en +31 (0)20 3338630.

Guido Rooijackers (1970) is financiële bedrijfseconoom, register controller en register valuator. Guido Rooijackers treedt veelvuldig op als (gerechtelijk) deskundige op het gebied van ondernemingswaardering en economische schadebepaling, onder andere voor de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam.
Meer over Guido Rooijackers >